تاریخ:
Monday, 2015, March 30
ادامه از فایل قبل:
فرق "تدبیر" و "قضا و قدر" چیست؟ (4) - رابطه قضا و قدر با اختیار انسان
ما یک تدبیری داریم که خداوند به خودمان واگذار کرده است. تدبر در طبیعت، تدبر در قرآن و تدبیر امور. در نهج البلاغه آمده که هیچ عقلی مثل تدبیر نیست؛ یعنی بهترین کارایی عقل، برنامه ریزی و تدبیر است. در حدیث امام باقر (ع) آمده که همه ی کمال در سه چیز خلاصه می شود: اول آگاهی عمیق در دین (التفقّه فی الدّین) ، بعد مدیریت و اندازه گیری زندگی (تقدیر المعیشۀ) و بردباری در مصیبت ها. پس خدا یک تدبیری را به ما سپرده است. لذا این همه به ما می گویند «لاظَهیرَ کالمُشاوَرَۀ»؛ هیچ پشتیبانی مثل مشاوره نیست؛ هر کس با دیگران مشاوره کند در عقل های آن ها شریک شده است؛ همه ی این ها نشان می دهد که خداوند کارهای زمینی تدبیر را به ما سپرده است.
یک هواپیما در باند که حرکت می کند، یک ضابطه بر آن حاکم است؛ وقتی که از زمین خارج شد ضابطه ی دیگری بر آن حاکم می شود. کارهای فرودگاهی تدبیر را خداوند به ما سپرده است. کارهای آسمانی اش را خواسته که به او تفویض کنیم. «و اُفوِّضُ أمری إلَی الله إنّ الله بصیرٌ بالعباد»؛ من کارم را و امرم را به خداوند وامی گذارم، خداوند نسبت به بندگان بصیر است. و باز در دعای عرفه ی حضرت اباعبدالله الحسین (روحی لتراب قبره الفداء) آمده که خدایا! با تدبیرهای خودت، مرا از تدبیرهای خودم بی نیاز کن! این مقصود امام (ع) این است که ای خدا! یک بخشی از امور را تو تدبیر می کنی. در این جا دیگر من دخالتی نمی کنم.
یک حل تمرینی راجع به مادر موسی (ع) دارم. عزیزان! مادر موسی (ع) موظف بود تدبیر بکند:
بچه را شیر بدهد.
صندوقی لاک و مهر شده آماده کند.
موسی (ع) را داخل جعبه بگذارد.
به رود نیل بیندازد.
ما گرفتیم آن چه را انداختی دست حق را دیدی و نشناختی
خب بعد از این که جعبه حاوی موسی (ع) را به رود نیل افکند، دیگر مادر موسی (ع) باید تدبیر کند؟ نه دیگر... بقیه اش با مادر موسی (ع) نیست. خدا می فرماید دیگر به من بسپارش.
یاران طالوت هم همین کار را کردند. مقاومت کردند، مقاومت کردند، مقاومت کردند. بعد آمدند آن طرف نهر و گفتند: «رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا»؛ بقیه اش دیگر با توست!
جان کلام این که ما موظفیم اموری را تدبیر کنیم، برنامه ریزی کنیم، از عقلمان استفاده کنیم، از عقل دیگران بهره ببریم، و یک بخش هایی هست که دیگر از حیطه ی تدبیر و قدرت ما دور است. آن بخش ها را به خدا واگذاریم.
اگر در حدیث معروف عنوان بصری آمده که تدبیرکردن مذموم است، در حیطه ای که تدبیرش مربوط به ما نیست، مقصود است. به مادر موسی (ع) گفته وقتی که انداختی به رود نیل، دیگر با تو نیست. تا این جایش با تو بود. ولذا ببینید! حضرت نوح (ع) هم کشتی را ساخت. به قدری مهندسی ساخت و مقاومت مصالح و سازه هایش حساب شده بود که آقای دکتر بی آزار شیرازی مهندسی این کشتی خارق العاده را توضیح می داد. کوتاهی نکرد. از چوب های مناسب، نجاری مناسب... همه هم می خندیدند؛ اما او کارش را می کرد. ولی وقتی دیگر به آب انداخت، مال نوح نیست. «وَعَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ». رهبر انقلاب، در زمان ریاست جمهوری که امام زنده بودند، قصد داشتند به سازمان ملل بروند. در سازمان ملل، جایگاه ایشان را کنار صدام ملعون گذاشته بودند. امام خمینی (ره) کمی نگران بودند. بعد تفأل زده شد. آیه آمد «وَعَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ»؛ سوارشدن باشماست، بقیه اش با ماست.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
بازگشت به فایل اول "قضا و قدر":
فرق "تدبیر" و "قضا و قدر" چیست؟ (1)