تاریخ:
Sunday, 2015, April 12
پاسخ:
یک خط کش را فرض کنید. وسط خط کش حد اعتدال است. دو سمت و دو سر خط کش دو گناه کبیره است. یکی یأس از رحمت خدا و یکی ایمنی از مکر خدا. مکر خدا را قبلاً توضیح دادیم؛ یعنی مقابله ی با بدی های بنده های خاص؛ نه این که یعنی نعوذبالله خدا مکر سَیّء داشته باشد. خدا مکر حسن دارد؛ مکر سَیِّء مال انسا ن های زمینی است. این دو تا گناه کبیره است.
بعضی موقع ها افراد از رحمت خدا مأیوس می شوند. حضرت یعقوب (ع) به پسرانش فرمود که بروید از یوسف (ع) تجسس کنید و پیگیری کنید و از رحمت خدا مأیوس نشوید؛ چون از رحمت خدا جز کافران مأیوس نمی شوند. از همین آخر آیه به دست می آید که ما گرچه مؤمن هستیم ولی گاهی یک رگه هایی از ناسپاسی در ما راه پیدا می کند؛ یک رگه هایی از کفر خفیف در ما راه پیدا می کند. وقتی من می گویم کفر خفیف، اصلاً تعجب نکنید. همان طوری که نفاق خفیف است، فردی که متدین است، ولی دروغ هم می گوید. خب این به همین میزان که دروغ می گوید، نفاق در او راه دارد. ما به میزانی که حقیقت را نادیده بگیریم، به همان میزان در ما کفر راه دارد. شما الان رنگ خاکستری را ببینید! بین سیاه و سفید است. ولی برای خودش یک حالتی پیدا کرده است. خاکستری خفیفِ خفیف داریم تا به نزدیکی سیاه برسد. از این طرف از نزدیک سفید شروع می شود تا به سیاه برسد. این مثال را در نظر داشته باشید.
ما این طور نیست که بگوییم صددرصد در ایمان سفیدِ سفید هستیم. یه رگه هایی از آن تیره در ما راه پیدا می کند ولذا برای مقابله با یأس ما باید به تقویت ایمان بپردازیم. تقویت ایمان، با مراقبت های عملی است. با جذب شدن ویتامین های عبادت ها و نماز، اذکار و اوراد، محاسبه ی نفس و این که کاستی ها را جبران کنیم. حقوق مردم اگر بر عهده داریم، ادا بکنیم. با این مراقبت ها ایمان قوی می شود. درست است که تقویت بینش مؤثر است؛ درست است که کنترل قلب از ورود محبت های ویرانگر مهم است و پدافند این حریم خدایی خیلی بااهمیت است؛ ولی عزیزان! رفتارهای خیلی نقش دارد. لذا مرحوم آیت الله بهجت (ره) می فرمودند که شما بروید همین چیزهایی که می دانید را عمل کنید و ببینید که چه اتفاقات بزرگی می افتد. خب پس برای تقویت ایمان، یکی تقویت آگاهی است و یکی مراقبت از قلب که عشق متضاد با عشق در آن راه پیدا نکند. و دیگری مراقبت های عملی و تقیّد به فرمان های خداوند است. وقتی این اتفاق افتاد، آدم مثل این که به رحمت حق، نزدیک می شود. درست است که «وَسِعَت رَحمَتُه»؛ رحمت خدا وسیع است. یا «رَحمَتی وَسِعَت کُلّ شَیء»؛ رحمت من تمام پدیده ها را زیر پوشش گرفته است. ولی ما می توانیم با یک سری لیاقت، تحت پوشش رحیمیّت قراربگیریم. یعنی لیاقت بیش تر از ما بروز بکند که از رحمت حق مأیوس نشویم.
گاهی ضعف اعصاب هم این تأثیر را دارد. یک متنی بود که بنده برای یکی از عزیزان فرستادم. سخنی بود از امیرالمؤمنین (ع) که خلاصه اگر طبایعتان به هم بریزد، نهایتاً ایمانتان هم ضعیف خواهد شد. آن جا من عرض کردم که ما واقعاً برای شکل گیری و تقویت ایمان نیاز به سلامت طبع داریم. درست است که افراد آسیب دیده هم به رشد و کمالات می رسند، ولی شما اگر خدای نکرده یک کلیه درد مستمر داشته باشید، نمی گذارد شما عشق بکنید و از معنویات لذت ببرید. یا اگر سردرد مداوم داشته باشید. مثلاً شما ببینید! عصر روزهای ماه مبارک با این که این همه شما معنوی و مقرب شدید، مورد عنایت پروردگار قرارگرفتید، ولی دمادم غروب، چون قند خون به شدت پایین می آید، آب بدن کم می شود، یک کمی عصبی می شوید. ولذا من همیشه می گویم که افراد دم غروب قبل از افطار با هم بحث نکنند. یک جا دراز بکشند و با آرامش ذکر بگویند. به هم دیگر بگویند بعد از افطار بحث می کنیم. چون ضعف اعصاب موجب می شود که شیطان هم وارد شود. موجب می شود که شما زمام کنترل خودتان را کمی از دست بدهید. خب فردی که کم خونی شدید دارد، گاهی ضعف اعصاب پیدامی کند. سستی و رخوت پیدا می کند. ولذا ممکن است کم کم شیطان نفوذ کند و بگوید کدام رحمت خدا؟ پس ما به این موضوع هم باید بپردازیم. هم تقویت تن، و هم تقویت معنویت موجب می شود که ما از رحمت خدا مأیوس نشویم.
سومین راهکار این است که از خودش بخواهیم. به خداوند بگوییم که ما تمام تلاش هایمان را کرده ایم. ولی اصلاً دوست نداریم که ایمانمان به رحمت تو کاهش پیداکند. این تأویلی که بنده چند بار از قرآن گفته ام، همه جا به کار می آید. این آچارفرانسه ی معنوی است و آن این است: «وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَى مِنكُم مِّنْ أَحَدٍ»؛ اگر رحمت و فضل خدا نبود، یک نفر شما تزکیه نمی شدید، رشد پیدا نمی کردید، بالنده نمی شدید. پس باید فضل و رحمت او را طلب کنیم که تزکیه شویم. تزکیه که شدیم، امید به رحمت خدا فزونی پیدا می کند.
والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته