ار کجا بفهمیم که الان موقع امر بمعروف است یا نه، و اینکه چگونه امر بمعروف کنیم؟

پاسخ:

 یک بخشی از تکالیف ما را قرآن کریم مشخص فرموده؛ و یک بخشی را نهج البلاغه و سخنان رسول اکرم (ص) و ائمه ی اطهار (علیهم السلام) . واقعاً در روایات خیلی چیزها روشن است که باید اطلاعاتمان را زیاد کنیم؛ مخصوصاً ترجمه ی میزان الحکمه آقای ری شهری، بخش امربه معروف و نهی ازمنکر. یک بخشی را امام خمینی (ره) و رهبر انقلاب (مدظله) در زمینه ی امربه معروف و نهی ازمنکر و نحوه ی آن روشن کرده اند. یک بخشی را هم رساله ها گفته اند؛ مثلاً درباب نهی ازمنکر گفته اند که اگر احتمال تأثیر می دهید؛ خطرجانی ندارد و... بگویید. امربه معروف، بستگی به معروف و بستگی به منکر دارد.

 در زمانی که امام حسین (ع) قیام را آغاز کردند، امام، معروف و یزید، منکر بود. امام فرمودند: «اُرِیدُ اَن آمِر بِالمَعروفِ وَ اَنهَی عَنِ المُنکَرِ»؛ من می خواهم امامت را جایگزین غصب خلافت کنم و دیدید آن قدر قضیه ریشه ای و بزرگ بود که حتی اباعبدلله (ع) در همین مسیر جان شریفشان را تقدیم کردند؛ خاندانشان به اسارت رفتند؛ عزیزانشان به شهادت رسیدند. پس این که می گویند در امربه معروف نباید ضرر جانی باشد، بستگی به نوع معروف دارد. اگر اسلام درخطر است، باید جان ما در خطر بیفتد. اگر نه... در حدی نیست که اسلام در خطر باشد. یک فردی نماز نمی خواند، آدم خیلی ظریف به او بگوید که داری اشتباه می کنی. مثلاً بهشتی ها از دوزخی ها می پرسند که چه طور شد که شما جهنمی شدید؟ آن ها در جواب می گویند که ما نماز نمی خواندیم و فلان و فلان و فلان؛ چهارتا جواب می دهند. اگر این خطر جانی برای شما دارد، خب این کار را نکنید. از راه دیگری وارد شوید؛ دیگری وارد شود. با ظرافت وارد شوید. ولی یک دفعه منکر دارد به جامعه ضرر می زند؛ مثل انتشار گازهای شیمیایی که این جا نمی شود گفت که من خودم در یک آلونکی می روم و پنجره ها را می بندم؛ بر سر جامعه هر بلایی می خواهد وارد شود. این جا باید قاعدتاً حساسیت نشان داد. در دل منکر رفت. رساله ها گفته اند که نهی ازمنکر چگونه است. اول آدم باید با زبان خوش بازبدارد. باز اگر خطر جانی دارد، باید ببیند چه چیزی به عنوان منکر دارد حاکم می شود. اگر این است که دین دارد در اثر یک منکر به خطر می افتد، باید جلوبرود. اگر دید که دین در خطر نمی افتد، اما عده ای آسیب می بینند، بستگی دارد به این که چه قدر قضیه جدی است که آیا برایش ضرر دارد یا ندارد.

 حالا بعضی ها تذکر می دهند و بعد برایشان خطر آفریده می شود. در حالی که آن ها لَیّن و نرم گفته اند. یا نه؛ اگر هم جدی گفته اند، طرف اصلاً گمان نمی کرد که این ناهی از منکر و آمر به معروف که طرف مقابل این قدر بد برخورد کند. ولذا می زند و این را به شهادت می رساند و یا آسیب می زند. چه اشکالی دارد؟ این هم شهید امربه معروف است. منتها ما نباید به سبک خشونت آمیز با منکر برخورد کنیم. اگر احتمال تأثیر می دهیم، باید با ظرافت عمل کنیم. هم دولت، هم ملت، باید دست به دست هم دهند و نگذارند که منکر انتشار پیداکند. رهبر معظم انقلاب نظرشان این است که شما بگویید و رد شوید که جامعه بداند که این کار منکر است. یک بار من در خیابان می آمدم. یک موتور، بی دست داشت می آمد. من چراغ زدم که یعنی آقا داری خطا می روی. او هر احتمالی را می داد، حتی به عقل من شک کرد، جز این که من دارم نهی ازمنکر الکترونیکی می کنم و دارم به او می گویم که داری اشتباه می آیی. این جاده که برای بازگشت نیست؛ فقط برای رفت است. من آن جا حرف رهبر انقلاب را خوب لمس کردم که فرمودند بگویید و رد شوید! شب می رود خانه و می گوید ده نفر به من گفتند که چرا بی دست می آیی؟ پس ظرافت هایی دارد.