آخر بابت چه چیزی باید از خدا تشکر کنیم؟

پاسخ:

 شکر تابع نعمت است. هر کجا نعمت مطرح است، شکر هم مطرح می شود؛ به خاطر این که نعمت از طرف پروردگار است. پروردگار هم ما را آفریده؛ خود ما هم نعمتیم.

ما نبودیم و تقاضامان نبود                                          لطف تو ناگفته ی ما می شُنُود

نعمتی که ما را خلقت کردی. اصلاً نمی توانیم نعمت ها را به شمارش درآوریم؛ به خاطر همین هم نمی توانیم کامل از خداوند تشکر کنیم. همان طوری که در قرآن آمده «وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا»؛ شما نمی توانید نعمت ها را احصا بکنید. پس شکر تابع نعمت است.

 منتها نعمات خداوند برای این داده شده که این موجود از آن ها برخوردار شود و کمال معنوی روی کره ی زمین پیدا کند. کمال معنوی انسان این است که به درجه ی تخلق به اخلاق الهی و تقرب به صفات پروردگار برسد؛ چون ما چند نوع تقرب داریم:

یکی تقرب فیزیکی است. مثلاً نقطه ی الف وقتی به نقطه ی ب نزدیک شود؛ تقرب فیزیکی است. در مورد خداوند که تقرب فیزیکی اصلاً مفهوم ندارد.

دوم تقرب صفاتی و سوم تقرب محبوبیتی است که این دو، دستشان گردن یک دیگر است. مثلاً شما در قطب شمال یک یخی را دیدید؛ بعد در قطب جنوب یک یخی را می بینید؛ بعد می گویید این ها خیلی به هم نزدیک بود. یعنی در صفات خیلی به هم نزدیک اند. ما قرار است که در اثر نعمت ها، صفات الهی پیدا کنیم.

 خب تشکر چیست؟ تشکر، تشویق خدا برای به کار گرفتن نعمت ها در راه تکامل معنوی است. پس این که خداوند این قدر تأکید دارد که «اعْمَلُوا آلَ دَاوُدَ شُکراً»؛ برای این است که ما اگر می خواهیم تشکر کنیم، عمل بکنیم. یک قطعه ای در نهج البلاغه ی امام امیرالمؤمنین (ع) آمده که اگر خداوند حتی مردم را تهدید نکرده بود که در اثر کوتاهی عذابتان می کنم؛ یعنی این کار را نکرده بود؛ هیچ تهدیدی در قرآن نبود، بر مردم لازم و واجب بود که خدا را به خاطر تشکر از نعمت هایش معصیت نکنند. این قدر گسترده است.

 منتها این که در قرآن کریم است که «لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ»؛ روز قیامت از نعمت ها مورد پرسش قرار می دهید، در روایت آمده که ذات کریم، قیامت نمی گوید که به شما مال دادیم؛ امکانات در طبیعت قرار دادیم و... این ها را به رخ شما نمی کشد. البته خدا اگر مطرح کند، به رخ کشیدن نیست. به قصد دیگری این کار را می کند؛ قصد حکیمانه. ولی حالا، آن جا از نعمت هایی سؤال می شود که بسیار مهم است. در روایت آمده که از ولایت اهل بیت (علیهم السلام) سؤال خواهد شد.

 یا مثلاً خداوند در قرآن فرموده که آیا به شما به اندازه ی کافی عمر ندادیم؟ بعد روایت می فرماید که منظور شصت سال عمر است که به ما برای تحول داده شده است. یا مثلاً پیامبر برای شما قرار ندادیم؟ عمر نعمت بسیار مهمی است. رسالت رسول اکرم (ص) و ولایت اهل بیت (علیهم السلام) نعمت بزرگی است. این ها را می گویند که خداوند در قیامت مطرح می کند. اما نمی گوید که مثلاً یادتان هست که در بیابان گیرافتاده بودید و آب نداشتید و به شما آب دادم؟ این ها را خدا خُردتر از این می بیند که مطرح کند. این متن روایت است که «لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» یعنی نعمت ولایت.

 خب در انتها فرمودند که یا به خاطر حوادث سختی که در زندگی برایمان اتفاق نیفتاده شکر کنیم؟ بله. این هم همین طور است. به همه ی عزیزان یک بار توصیه کردم؛ یک بار دیگر هم توصیه می کنم که ترجمه ی دعای جوشن صغیر را بخوانید؛ نه جوشن کبیر. ترجمه ی دعای جوشن صغیر را... به خاطر چه من عرض می کنم ترجمه؟ گاهی من توصیه می کنم که دعا بکنید؛ بروید متن های عربی را بخوانید و مفاهیمش را هم بفهمید و یک حالی هم پیدا کنید. الان منظورم آن نیست. منظورم این است که قشنگ به یک جایی تکیه بدهید و دعای جوشن صغیر را باز کنید و ترجمه اش را دقت کنید. بعد ببینید چه نعمت هایی ما را احاطه کرده و واقعاً حواسمان نیست. اگر این قدر تشر می زنند که حواستان به نعمت ها باشد، به خاطر این است که انسان نعمت ها را در راه معبود به کار بگیرد و خدایی بشود. صفاتش صفات الهی شود و نتیجتاً آن هدفی که خداوند از خلقت انسان داشته، محقق بشود. بله؛ یک بخشی از نعمت ها یک سری اتفاقاتی است که می توانست برای ما بیفتد و اتفاق نیفتاد؛ مثل تعبیری که در دعای کمیل است: «وَكَمْ مِنْ مَكْرُوه دَفَعْتَهُ»؛ خدایا چه قدر از حوادث ناخوش داشتنی هایی را که پدافندش کردی؛ دفعش کردی.

 بعد عزیزمان سؤال کرده اند که هر اتفاقی که برایمان افتاده، جزئی از سؤالات و امتحاناتمان است و متناسب با قَدَرمان؛ پس شکر برای چیست؟ خب این است که ما در یک کلیتی خدمتتان عرض کردیم که خداوند براساس حکمت، برخی از حوادث را در زندگی مان می آورد که ما متنبه شویم. گاهی دشواری ها پدید می آید؛ گاهی آسایش پدید می آید. «نَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْر فِتْنَة»؛ خداوند می فرماید که آزمایششان می کنیم؛ هم با شر و هم با خیر؛ آن هم چه آزمودنی...

والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته