محبّت به دشمنان خدا برای به راه آوردن آنها و آیا اینکه این محبّت برای رضای خداست و یا نه؟

پاسخ:

 محبّت، دست خود آدم نیست. آدم می تواند محبت های مجاز را از خداوند تمنا و طلب کند که خدایا! حب خیر را در من قرار بده؛ حب خوبان را در من قرار بده. ان شاءالله در شرح دعای مکارم الاخلاق به این موضوع خواهیم پرداخت. اما یک سری موانع بر سر راه، گیاه محبت را درهم خواهد شکست. مثل برتری طلبی که خب درمورد قتل امیرکبیر، بحث سر همین است که آیا مادرزن امیرکبیر، چه طور حاضر شد که امیرکبیر کشته شود؛ اگر این نظر درست باشد. می بینیم که یک سری چیزهای دیگری است که مهر مادری را که دخترش بی شوهر می شود را تحت الشعاع قرارخواهد داد. از این باید بترسیم که امروز که ما محبت داریم، فردا چه اتفاقی خواهدافتاد؟ چون محبت هرز می رود؛ چون ریخت پاش می شود؛ آفت می گیرد؛ خوردگی پیدامی کند.

 اما مودت، دست خود ماست. می توانیم به عنوان یک فردی که دوستدار کسی است، با او برخورد کنیم. باب احسان، باب مفتوحی است. آدم باید احسان بکند که خب هرکس احسان را می بیند، می گوید که ایشان خیلی به من محبت کرده است؛ نمی گوید به من محبت دارد؛ می گوید به من محبت کرده است. محبت کردن، همان مودت است. یعنی آدم به صورت فردی که مشفق و دلسوز است با دیگران برخورد کند که من دلم واقعاً می سوزد. این آدم اگر این محبت را از من ببیند، تحت تأثیر قرارخواهدگرفت؛ جذب خواهد شد. فقط آدم نباید دروغ بگوید. مثلاً به یک فرد بگوییم که من شما را از تمام دوستانم بیشتر دوست دارم؛ درحالی که واقعاً این طوری نیست. بله... اگر پرسید که مرا چه قدر دوست داری؟ بگوید واقعاً دوستت دارم. مثلاً با یک تعبیراتی که حس نشود او در رده ی چندم است. بهتون علاقه دارم؛ واقعاً دوستتان دارم. گاهی آدم بعضی حقایق را نباید بر زبان جاری کند. دروغ گفتن بد است؛ ولی راست گفتن همه جا واجب نیست.

 یک دفعه شما به یک نفر اصرار دارید که چه قدر به من محبت دارید؟ بعد او صریح می گوید که به آن اندازه ای که شما مرا دوست دارید؛ من شما را دوست ندارم. خب از این باید فرار کرد. آدم می تواند خیلی ظریف بگوید که محبت دوطرفه است؛ ارادت داریم؛ دوستتان داریم. حالا میزان دوست داشتن را هم آدم لازم نیست بگوید.

 حالا برای این که محبت برای خدا شود، بایست شما بگویید که مودت برای خدا شود؛ چون محبت که دست شما نیست. مقدماتش دست شماست. خود محبت دست شما نیست. من بارها گفته ام که عشق و محبت فعل نیست که دست شما باشد. انفعال است. یعنی باید یک اتفاقات دیگری بیفتد تا روح آدمی به محبت منفعل شود. ولی مودت دست شماست. وقتی آدم خدا را به قول آیت الله شیخ جعفر شوشتری حداقل شریک کند، نمی خواهد خدا را کاملاً حذف کند. سه تا گزینه است: حذف خدا در انگیزه ی کارها؛ فقط برای خدا؛ خدا را شریک کند. دومی خیلی عالی است. می گویند حالا اگر دومی هم نمی شود؛ لااقل سومی. به این معنی که من حالا به ایشان محبت می کنم؛ خیلی هم دنبال نیستم که کسی بفهمد. ان شاءالله که برای خداست و براساس خصائص انسانی به فلانی محبت می کنم. همین که آدمی براساس خصائص انسانی محبت کند، امید هست که به تدریج به دوست داشتن برای خدا تبدیل شود. دوست داشتن برای خدا، دشمن داشتن برای خدا از افضل اعمال است. چرا؟ چون دو تا سایت حساس است: دوست داشتن و دوست نداشتن؛ که تمام امور بر این اساس می چرخد. طرف چهل سال مسجد نمی رود؛ می گوییم چرا؟ می گوید دوست نداشتم! براساس یک بغض چهل سال نرفت. آقا شما برای چه مسجد می روید؟ می گوید من دوست دارم. پس تمام امور این عالم که اختیاری است، آدم یا خودش را دوست دارد و یا نتیجه اش را. مثلاً من عمل جراحی را دوست ندارم؛ ولی از این که بعد بهبود پیدا می کنم، بهبودی را دوست دارم. پس تمام امور را ما یا خودش را دوست داریم و یا نتیجه اش را. تمام کارهایی که ترک می کنیم را یا از خودش بدمان می آید یا از نتیجه اش. مثلاً با تیغ موکت بری رگ خودمان را قطع نمی کنیم، چون بدمان می آید؛ خودمان را از یک بلندی به پایین پرت نمی کنیم. مثلاً نتیجه ی دروغ گفتن را دوست نداریم. ممکن است دروغ گفتن را نفس دوست داشته باشد که این دروغ را بگو و از منافعش برخوردار باش؛ ولی روح می گوید که نکن! کارهایی که نفس دوست دارد و ما ترک می کنیم، این هم ارزشمند است.

 محبت ورزیدن به دیگران، به خصوص به برادران دینی، نباید طوری شود که آدم ذوب در آن ها شود. اگر ذوب در آن ها شد، خداوند تحت الشعاع قرار می گیرد. مگر این که طرف در خدا ذوب شده باشد. شهید صدر می گفت: «ذُوبوا فی الامامِ الخُمینی کمن ذابَ فی الاسلام»؛ در امام خمینی ذوب شوید، همان طور که او در اسلام ذوب شده است. من اسمش را گذاشته ام کاتالیزور معنوی؛ واسطه ی یک انفعال بزرگ؛ یک انفجار بزرگ؛ یک فعل بزرگ؛ یک اتفاق بزرگ؛ یک صیرورت و شدن بزرگ رخ می دهد.

والسلام علیکم و رحمۀالله و برکاته